Dhoqmacureeyyii
| ?Dhoqmacureeyyii | ||||
|---|---|---|---|---|
 Faqqee dhonoqqoo
| ||||
| odeeffannoo saayinsaawaa | ||||
| ||||
Dhoqmacureeyyii (Afaan Ingiliffaan:-Coelenterata sagaleeffama:- Kooleenterataa ) garee micirjirtii (orgaanizimoota) bishaan ykn galaanaa keessa jiraatanii fi miseensa mootummaa Bineeldoota(neefkaa) ti. Yeroo baay’ee dhagaa galaana jala jirutti maxxananii argamu. Isaan kun garee bineensota lafee hin qabne kanneen seelii hedduu qabaniifi salphaa ta’an yoo ta’an, gamtaa keessatti ykn kophaa isaaniitti argamu.
Amaloota
[gulaali | lakkaddaa gulaali]Isaan kun irra caalaa bineensota bishaan keessa jiraatan ykn galaana keessa jiraatanidha.
Gosoonni kun gurmaa’ina sadarkaa gummee(tishuu) agarsiisu.
Afaan isaa qaqabattuu( tentacles) haphii fi gabaabaa ta’aniin kan marfame dha.
Isaan bineensota baqaaanlamee(diploblastic) yoo ta’an, kanneen keessatti, qaamni seelii baqqaana lama irraa ijaarame:
Ectoderm – baqqaana lubbiyyoo alaa
Endoderm – baqqaana lubbiyyoo kessaa
Qaama isaanii keessatti qaawwa qabu.
Qaamni isaanii calii walqixxee(radially symmetrical.) dha.
Bullaa’insi nyaataa seelii keessaa fi seelii ala ta’a.
Sirni ribee(narvii) fi sirni marsaa dhiigaa hin qaban.
Isaanis karaa babal’ina salphaatiin ba’anii fi hafuura baafatu.
Haalli walhormaataa alsaalawaa yoo ta’u, kunis karaa biqiluutiin ta’a.
Haalli walhormaataa saalaa binoodhonnoqee muraasa qofa keessatti mul’ata.
Fkn, Haayidraa, Raayizostoomaa, Xeniyaa fi kkf
Caasaalee Dhoqmacureeyyii
[gulaali | lakkaddaa gulaali]
Qaqabattuu (Tentacle) :- caasaa dheeraa adda addaa kan socho’aa ta’e kan yeroo baay’ee naannoo mataa ykn afaan bineeldoota (akka jellyfish ykn sea anemone) kan argamuu fi keessumaa miireeffachuu ykn qabachuuf kan oolu dha.
Holqa garaachmarsaa(gastrovascular cavity):- bakka guddaa nyaatni ittii bullaa’uu fi xuuxamuu kan cnidarians keessatti argamudha. Nyaanni afaan keessa darbee holqa keessa seena. holqa garaachmarsaa keessaa, meembraaniin seelii tokko nyaataa marsee booda gara holqattii keessaatti geessu.
Baqqaannoo garaachaa (gasrodermis)baqqaana lubbiyyoo keessaa kan akka golgaa Holqa garaachmarsaa Dhoqmacureeyyiitti tajaajiluudha.
Ramaddii Dhoqmacureeyyii
[gulaali | lakkaddaa gulaali]binoodhoqonneen gita adda addaa sadiitti ramadamu:
Anthozoa (dabbasseeyyii)
Haayidroozowaa
Buduneeyyii (Scyphozoa)
Haayidroozowaa
[gulaali | lakkaddaa gulaali]Haayidroozowaan gita taksonomii bineensota xixiqqoo adamsitootaa ti. Haayidroozowaanonni murna binoodhonoqqee ykn qurxumeeleelaa kan mootummaa neefkaa keessaa tokko. Haayidiroozowaanonni walhoormaata asaalawaa gaggeessuu. Haayidiroozowaanonni harki caalaan isaanii bishaan galaanaa keessa jiraatu. Garuu baayyee muraasni akka Haayidraa bishaan qulqulluu keessa jiraatu.
Buduneeyyii ykn dhoqonee dhugee (Scyphozoa/ true jelly)
[gulaali | lakkaddaa gulaali]Iskiifoozowaanonni meeshaa keessoo jeeliin ykn dhoqonnee fakkaatu qabu. Kutaa jajjaboo, mataa, akkasumas qaamolee addaa hafuura baafachuu gargaaran hin qaban. Gosoota Qurxummii dhoqonnee (jellyfish) biroo irraa adda ta’ee, scyphozoans velum, sabaga(meembireenii) geengoo kan jellyfish biroo bishaan keessaa sochoosu hin qaban.
Naannoo galaanaa qofa keessatti argamu.
Meeduusaan olaantummaa kan qabuu fi boca gaaddidduu kan qabuu dha.
Poolipoonni hin jiran.
dhoqongidduu seelii kan qabudha
Anthozoa (dabbasseeyyii)
[gulaali | lakkaddaa gulaali]Naannoo galaanaa qofa keessatti argamu.
dhoqongidduu tishuuwwan walqabsiisaa fibrous fi seelii amoeboid of keessaa qaba.
Meeduusaan hin jiru.
Fkn, Meetiridiyeemii, Xeeniyaa.
Jechoota Haaraa hikkaa ingiliffaa waliin
[gulaali | lakkaddaa gulaali]Dhoqmacureeyyii ........Coelenterata
Dhoqonee...................... Jelly
Qaqabattuu.....................Tentacle
Dhoqongidduu................mesoglea