Heemeespheera lafaa
Ji’ograafii fi kaartoogiraafii keessatti, Ji'ograafii ykn kaartoogiraafii keessatti jechi hemisfeera jedhu kutaa lamaa lafaa kamiyyuu kan cinxurbee keessa jiru agarsiisa (Giriik ἡμισφαίριον hēmisphairion irraa, "walakkaa lafaa"). Afaan oromoon yoo Cinliafa ykn Cinxurbee, akkaataa adda addaatiin walakkaa kaabaa fi kibbaatti ikuwaatoriin ykn walakkaa dhihaa fi bahaatti sarara yaadame kan utubaawwan keessa darbuun qoodamu. cinxurbeewwan teessuma lafaatiin, aadaadhaan, amantiidhaan ykn teessuma lafaa beekamoo ta’an irratti hundaa’uun qoodamuu danda’u. Qoodinsa kana hubachuun raabsa teessuma lafaa, garaagarummaa aadaa fi olka’iinsa amala teessuma lafaa adda addaa qorachuuf barbaachisaa dha.
Cinxurbeewwan Teessuma Lafaa[gulaali | lakkaddaa gulaali]
Cinxurbeewwan teessuma lafaa adda durummaan sarara dalgee (kaaba-kibba) fi sarara gadee (baha-dhiha) tiin qoodamu:
Kaaba-Kibbaa
a. Cinxurbee Kaabaa : . Walakkaa gara kaaba sarwala argamu. Hemisfeerri kun tilmaamaan %68 lafa lafaa kan of keessaa qabu yoo ta'u, ummata addunyaa keessaa gara %90 kan qabudha. Ameerikaa Kaabaa, Awurooppaa, Eeshiyaa fi irra caalaan Afrikaa of keessatti qabata.
b. Cinxurbee Kibbaa : . Walakkaa kibba sarwala argamu. Lafa lafaa keessaa %32 qofa kan of keessaa qabu yoo ta'u, ummata addunyaa keessaa gara %10 kan jiraatudha. Ameerikaa Kibbaa, Awustiraaliyaa, Antaarktikaa fi kutaalee kibba Afrikaa of keessatti qabata.
Baha-Lixaa
a. Cinxurbee Bahaa : . Walakkaan gara bahaatti meridiyaanii jalqabaa fi dhiha meridiyaanii 180ffaa irraa argamu . Hemisfeerri kun irra caalaan Afrikaa, Awurooppaa, Eeshiyaa fi Awustiraaliyaa, akkasumas Galaana Hindii fi Dhiha Paasifikii of keessatti qabata.
b. Cinxurbee Dhihaa : . Walakkaa kan gara dhihaatti meridiyaanii jalqabaa fi baha meridiyaanii 180ffaa irraa argamu. Hemisfeerri kun Ameerikaa Kaabaa fi Kibbaa, baha Galaana Paasifikii, Galaana Kaaribiyaanii fi irra caalaan Galaana Atlaantiik of keessatti qabata..