Godina ho'aa

Kaartaa addunyaa naannoo intertiroopikaalaa kan bifa diimaatiin calaqqise qabu

Naannoowwan addunyaa qilleensa tropical qaban .

Godinni ho'aa ykn lafoowwaan naannoo lafxaawaa sarwala(mudhilafaa) marsee jiru kan agarsiisu yoo ta’u, sararoota dagalee guddaa lamaatiin kan daangeffame: Qarmaala 23.5° Kaabaa fi alboola 23.5° Kibba irratti. Naannoo kun ho’a wal irraa hin cinne, sadarkaa lubdaneessuummaa ol’aanaa, fi haala qilleensaa adda ta’ee fi jireenya namootaa fi sirna naannoo isa keessa jiruu irratti dhiibbaa uumuun kan beekamu dha.

Daangaa fi Amaloota Lafxaawaa

Godinni lafoowwaa tilmaamaan %40 lafa kan uwwisan yoo ta’u, Awurooppaa fi Antaarktikaa irraa kan hafe kutaalee ardii hunda kan hammatudha. Naannolee Ameerikaa Kibbaa, Afrikaa, Eeshiyaa, Awustiraaliyaa fi odola lakkoofsa hin qabne Galaana Paasifikii fi Hindii keessa jiran kan hammatedha. Naannoowwan beekamoo lafoowwaa keessa jiran Bosona roobaa Amaazoon, Qorii Koongoo, Gammoojjii ho'aa Sahaaraa fi odola lafoowwaa akka kanneen Kaaribiyaanii fi Kibba Baha Eeshiyaa keessa jiranidha.

Naannoo kana keessatti yoo xiqqaate waggaatti al tokko Aduu sirrii mataa waan jirtuuf, dheerina guyyaa fi anniisaa aduu walfakkaatu irratti jijjiirama xiqqaa fida.

Haalli qilleensaa lafoowwaa (gammoojjaawaa) akka waliigalaatti waggaa guutuu ho'aa yoo ta'u, giddu galeessaan ho'i 20°C hanga 30°C (68°F hanga 86°F) gidduutti argama. Haa ta’u malee, roobaafi jiidhinni garaagarummaa guddaan waan jiruuf, haala qilleensaa tiroopikaalaa gosoota gurguddoo sadiitti akka ramadamu taasisa:

1. Bosona naannoo mudhiilafaa (Af):
   • Naannoo sarwalatti kan argamu yoo ta'u, waggaa guutuu rooba cimaa roobaatiin kan beekamudha.
   • Fakkenyaaf: Qorii Amaazoon, Qorii Koongoo fi kutaalee Kibba Baha Eeshiyaa.
2. Abaxalloo godina ho'aa (Aw):
   • Yeroo jiidhaa fi gogiinsa adda ta’e qaba.
   • Fakkeenyonni: Baha Afrikaa fi kutaalee Hindii.
3. Gammoojjii ho'aa (BWh):
   • Haala ho’aa fi gogaa kan rooba baay’ee xiqqaa ta’e.
   • Fakkeenyonni: Gammoojjii Sahaaraa fi kutaalee biyya Arabaa.

Labdanessuummaa

Godinni ho'aa lubdanessummaa ajaa’ibsiisaa ta’een kan beekaman yoo ta’u, gosoota biqiltootaa fi bineensota addunyaa %50 ol keessummeessa. Sirnoonni ikoo ijoo kanneen akka:

• Bosona roobaa: Gosoota adda ta’an kan akka Huutuu, abbaa ilkoo, fi suutee Amaazoon keessatti fi kootee Koongoo keessatti argamu.
• Fulukkee Lagaa: Bishaan ho’aa fi gadi fagoo godina ho'aa akka ''Great Barrier Reef'' keessatti argama.
• Saavaanaa fi Lafa Margaa: Bineensota bosonaa beekamoo ta’an kanneen akka arba, leencotaa fi satawwaa deeggaru.

---