Ruda margundoo

Wikipedia irraa
Fakkeenya ruuda mamaramaa ykn margundoo, ruuda Pinwiil (Messier 101 ykn NGC 5457 jedhamuunis beekama) .

Ruudootni(Galaxies) kunneen gosoota rudootaa baay’inaan hawaa keessatti argamanidha. Isaanis wiirtuu dorca irraa irree margundoo gara alaatti furga’u qabu. Cina irreewwan margundootti duumessa gaasii fi awwaaraa, iddoo urjiilee haaran itti uumaman argina. Gidduu irreewwanii fi wiirtuu dorcatti urjiileen argaman dulloomoo dha. Isaanis bifa keelloo fi umurii waggaa Kumkumla (Billion) yeroo qabaatan, urjiileen warri irree keessaa garuu bifa cuquliisa fi umurii waggaa kitilaa (million) qabu. Galaaksiin margundoo kun baayinaan urjiilee 1011 * of keessaa qaba. Rudni Xurree Aannannoo ruuda margundoo dha

ruuda Xurree Aannannoo[gulaali | lakkaddaa gulaali]

Milky Way Galaxy’s spiral arms fi barred core – daataa WISE irratti hundaa’uun

" Xurree Aannannoo " walitti qabama ykn biifama urjiilee fi qaamolee samii adda addaati. Ballinni ruuda Xurree Aannannoo gara kiloo meetrira 1,000,000,000,000,000,000 ykn waggaa ifa 100,000 ykn 30 kiloopaaskaalii ta'a jedhamee tilmaamamama. Fageenyi fiixee tokko irraa gara fiixee isa kaaniitti (daayameetiraan) safarame waggaa ifa 100,000 dha. Urjiilee biiliyoona 100 hanga 400 gidduutti akka of keessaa qabu tilmaamameera. ruuda kana keessatti sirna Biiftuu ykn aduu giddu galeessa godhate jira.

Fakkeenyota beekamoo[gulaali | lakkaddaa gulaali]

  • Andiroomeedaa  – Garee Naannoo keessatti galaaksii margundoo barred
  • Xurree Aannannoo  – ruuda Sirna Aduu of keessaa qabu
  • ruuda Piinwiilii(Binkoo golollee)  – ruuda margundoo fuula irratti mul’atu kan urjii Ursa Major keessatti argamu
  • ruuda Suufii – ruuda margundoo urjii Canes Venatici keessatti
  • ruuda Lamii  – ruuda margundoo urjii lamii keessatti argamu
  • ruuda obomboleelaa – ruuda margundoo saxaxa guddaa wal-qunnamtii qabu
  • ruuda Ija Gurraacha – ruuda margundoo adda baafame kan urjii Coma Berenices keessatti argamu
  • Maalin 1. – ruuda margundoo ifa lafa gadi aanaa guddaa qabu kan urjii Coma Berenices keessatti argamu