Mosaajii
Softiweeriin tuuta sagantaalee kompiitaraa fi sanadoota Mosaajii fi Agargoo(Data) kanaan walqabataniidha . Kun faallaa hardware, kan sirnichi irraa ijaaramee fi kan qabatamaan hojii raawwatu.
At the Saganteessaa sadarkaa gadaanoo, lakkada raawwatamuu danda'u qajeelfama afaan maashinii(meeshalaa) kan sammuu kompiitaraa dhuunfaatiin deeggarame of keessaa qaba —akkaataa idileetiin Kutaa Hujeessaa giddugaleessaa (Central Processing Unit - CPU) ykn kutaa adeemsa saxatoo (GPU). Afaan maashinii gareewwan gatiiwwan baayinarii qajeelfama sammuu kompiitaraa agarsiisan kanneen haala kompiitaraa haala isa duraa irraa jijjiiran of keessaa qaba. Fakkeenyaaf, qajeelfamni tokko gatii bakka kuusaa murtaa'e kompiitara keessatti kuufame jijjiiruu danda'a-bu'aan fayyadamaan kallattiin hin mul'anne. Qajeelfamni tokko hojiiwwan galtee ykn baasaa hedduu keessaa tokko waamuus ni danda'a, fakkeenyaaf, barruu tokko tokko iskiriinii kompiitaraa irratti agarsiisuu, jijjiirama haalata fayyadamaan mul'achuu qabu fiduu . Proosesarri qajeelfama tartiiba isaan kennameen raawwata, yoo gara qajeelfama adda ta'etti "utaaluu" qajeelfama kennameef ykn sirna hojiitiin addaan cite malee .
Mosajjii
[gulaali | lakkaddaa gulaali]Mosajjiin qaama kompitaraa kan fiizikaala hin qabne kan akka sagantaa, daaataa, aaloo, fi kkf agarsiisu. Yeroo mosajjiin haardiweerii keessatti kuufame, kan salphaatti jijjiiruun hin danda'amne yoo ta'e (akka BIOS ROM), yeroo tokko tokko fiirmiweerii jedhama.
Sirna dalagaa | Yuuniksii fi BSD | UNIX System V, IBM AIX, HP-UX, Solaris (SunOS), IRIX, Tarree sirna dalagaa BSD |
GNU/Laayinaksii | Tarree Distiroo Laayinaksii, Waldorgomsiisa Distiroo Laayinaksii | |
Maayikirosoofti Wiindoowus | Wiindoowus 95, Wiindoowus 98, Wiindoowus NT, Wiindoowus 2000, Wiindoowus Me, Wiindoowus XP, Wiindoowus viistaa, Wiindoowus 7, Wiindoowus 8 | |
DOS | 86-DOS (QDOS), IBM PC DOS, MS-DOS, DR-DOS, FreeDOS | |
Mac OS | Mac OS classic, Mac OS X | |
Embedded fi real-time | Tarree sirna dalagaa idaatii | |
Experimental | Amoeba, Oberon/Bluebottle, Plan 9 from Bell Labs | |
kuusaa sagantaa | Multimedia | DirectX, OpenGL, OpenAL |
Programming library | C standard library, Standard Template Library | |
Daataa | Aaloo | TCP/IP, Kermit, FTP, HTTP, SMTP |
Dhangii faayilii | HTML, XML, JPEG, MPEG, PNG | |
Walquunnama fayyadamaa | Graphical user interface (WIMP) | Maayikirosoofti Wiindoowus, GNOME, KDE, QNX Photon, CDE, GEM, Aqua |
Text-based user interface | Command-line interface, Text user interface | |
Mosajjii fayyadamaa | Office suite | Hujeessaa jechaa, Maxxansa minjaalaa(MM), Presentation program, Database management system, Scheduling & Time management, Wardii, Accounting software |
Internet Access | Browser, E-mail client, Web server, Mail transfer agent, Instant messaging | |
Saxaxaa fi Oomishuu | Saxaxa kompitaraan deeggarame, Oomisha kompitaraan deeggarame, Plant management, Robotic manufacturing, Supply chain management | |
Saxaatoo | Raster graphics editor, Vector graphics editor, 3D modeler, Gulaalaa animeeshinii, Saxatoo G3, Gulaalaa Viidiyoo, Suura hujeessuu | |
Sagalee | Digital audio editor, Audio playback, Mixing, Audio synthesis, Computer music | |
Injineriingii mosajjii | Kompaayilerii, Assembilerii, Interpireeteerii, Yaalaa, Gulaalaa barruu, Integrated development environment, Software performance analysis, Revision control, Taliigaa qindaayina mosajjii | |
Barnoota | Edutainment, Tapha barnootaa, Serious game, Flight simulator | |
Tapha | Strategy, Arcade, Puzzle, Simulation, First-person shooter, Platform, Massively multiplayer, Interactive fiction | |
Walmakaa | Qareessa namtolchee, Mosajjii farra qinqaanii, Malware scanner, Installer/Package management systems, Taliigaa faayilii |