Alkiinii

Moodeela 3D etileenii, alkiinii isa salphaa.

Alkiinonni tarree homologasii isa lammaffaa haayidirookaarboonotaati. Foormulaaa molakulaawaa gooroon isaanii Cn H2n yoo ta’u, ‘n’ n lakkoofsa kaarbonii (2, 3, 4 …) ta’a. Fakkeenyaaf:- n = 2 yoo ta’e, C2 H2x2 = C2 H4 ta’a, n =3 yoo ta’e, C3 H2x3= C3 H6 ta’a, haaluma kanaan C4 H8 , C5 H10, jechaa itti fufa. Lakkoofsi atoomota haayidiroojinii molakiyuulii maatii alkiinii tokko keessatti argaman dachaa lakkoofsa atoomota kaarboonii achi keessa jiruuti. Miseensi alkiinotaa inni jalqabaafi salphaan itiinii (C2 H4 ) jedhama, atoomota kaarbonii lamaafi atoomota haayidriijinii afur of keessaa qaba. Alkiinotni alkeenota kaarbonii walfakkaataa qaban irrraa haayidiroojinii lamaan hir’atu. Akkuma alkeenotaa, alkiinotni haayidirookaarbonota tarree homologasii (maatii) uumu