Addooyyee
Addooyyeen, aadaa Oromoo keessatti, sirna ittiin durbi lama umurii isaanii guutuu obboleetti walii ta'uf waada itti walii galani.
Maalummaa
[gulaali | lakkaddaa gulaali]Hiriyummaan uummata Oromoo biratti aadaa kabaja guddaa qabu. Aadaa hiriyummaa Oromoo keessaa tokko addooyyee yoo ta'u kunis shamarran Oromoo biratti baay'ee beekamaadha. Addooyyen aadaa ittii shamarran Oromoo jaalala dhugaa, kabajaafi maalummaa hiriyummaa ittiin agarsiisani. Addooyyeen aadaa dubri umrii fi naannoo jireenyatiin walitti dhiyaatan lama hanga waliin jiranitti wal jaalachuu fi waliin dhaabbachuuf waadaa waliigalani. Waadaan walii galan kuni kakuu hiriyummaa isaanii cimsu ta’a. Haalli kakuun kun itti raawwatus seera mataa isaa qaba. Dura jarri lamaan quba moggee wal qabatanii akkana jechuun kakatu:
Dubree A: Addooyyee Addooyyee
Dubree B: Oo koo!
Dubree A: Yoon lammata maqaa kee dhaye maqaa koo duuti haa dhooftu.
Dubree B: Koollee duuti haadhooftu.
Kakuu kaan booda hiriyoonni lamaan addooyyee jedhanii wal waamu; maqaa isaanitiin lammata wal hin waaman. Naannoo muraasatti, hiriyoonni lamaan maqaa biraa walii moggaasuun isaan wal waamu
Wabii gaaridhaa
[gulaali | lakkaddaa gulaali]- Addooyyee
- Barnoota Afaan Oromoo Kitaaba Barataa Kutaa 9, 2012